Tama w Świerzawie

Na myśl o zaporze pewnie przed Waszymi oczami pojawia się potężna budowla no i pełno wody. Aż tu nagle idziecie na spacer na tamę w Świerzawie, jest konkretna konstrukcja i z przyzwyczajenia zaczynacie szukać wody… No i jest, ale jedynie niemrawy potok – Kamiennik. O co tu chodzi? To niezwykle ciekawa konstrukcja hydrotechniczna.

To sucha zapora, jedna z jedenastu w Sudetach (zobacz zaporę w Kaczorowie/Wojcieszowie i w Bolkowie). Najwyższa z nich znajduje się w Międzygórzu i ma 30 m wysokości, na drugiej pozycji jest właśnie tama w Świerzawie – 19m W Krainie Wygasłych Wulkanów znajdziecie jeszcze dwie takie konstrukcje: Bolków i Kaczorów.

Trochę historii

Za czasów Królestwa Pruskiego (Cesarstwo Niemieckie), po wielkiej powodzi w 1897 r (równo 100 lat przed słynną powodzią stulecia w XX w.), postanowiono rozpocząć prace związane z zagospodarowaniem rzek, aby zapobiec kolejnym kataklizmom. Budowano zapory, zbiorniki wodne oraz regulowano potoki. Budowa tamy w Świerzawie zaczęła się 1906 roku i trwała 5 lat. Co wzięto pod uwagę planując budowę? Oczywiście GEOmorfologię, zwężenie doliny plus strome brzegi okazały się idealne do takich celów. Obiekt ten został wyremontowany w latach 2010-2014.

Potok Kamiennik ma jedynie ponad 12,5 km długości. Dlaczego zbudowano tamę na tak krótkim potoku? Należy pamiętać, że do rzeki spływa woda z obszaru zwanego dorzeczem. W naszym przypadku ma ono prawie 36 km2. To oznacza, że woda opadowa z tak dużego obszaru spływa do Kamiennika. Ten z pozoru niewielki potok w przypadku powodzi tworzy przy tamie ogromne jezioro, którego długość wynosi około 1,4 km, a średnia szerokość dochodzi do około 200 – 250 m!

Jeżeli chodzi o aspekt przyrodniczy to tego typu konstrukcje są najbardziej korzystne dla środowiska, ponieważ umożliwiają swobodną migrację zwierząt żyjących w rzece.

Ciekawostki

• w latach 1975 – 1976 podjęto próbę wykorzystania zapory do spiętrzenia wód kamiennika i stworzenia zbiornika rekreacyjnego. Jednak zapora tej konstrukcji może utrzymać spiętrzoną wodę jedynie… ok. 5 dni. Pomysł ten okazał się więc średnio trafiony. Na tamie znajduje się ślad po usuniętej tablicy z czasów jej budowy
• w pobliżu jest odsłonięcie skał, które powstały dzięki rzece roztokowej, która wiła się tutaj niecałe 300 mln lat temu! Nieco więcej na temat możecie dowiedzieć się z tego wpisu

Powódź 2024

• 15/09/2024: Poziom wody na zaporze w Świerzawie:
  3:30 – 14,35 m

  5:30 – 13,80 m

  7:30 – ️13,35 m