Pomocne jest jedną z najstarszych wsi na Pogórzu Kaczawskim. Została założona w 1. połowie XIII w. jako łanowa wieś łańcuchowa, z zabudowaniami położonymi w dolinie Wilczej i łanami wytyczonymi w kierunku przyległych wysoczyzn.
Nad wsią dominuje kościół św. Marcina, wzniesiony na wysokiej skarpie nad doliną na przełomie XIII/XIV w., przebudowany na barokowy pod koniec XVIII w. Wówczas do bryły kościoła dostawiono wieżę, zwieńczoną hełmem z prześwitem. Nad wejściem do kruchty umieszczono kamienne kartusze z herbami cystersów. Teren wokół kościoła jest ogrodzony murem z bramkami. Naprzeciwko kościoła, w dnie doliny, stoi budynek plebanii. U podnóża zbocza odsłaniają się skały budujące najbliższe okolice miejscowości – szare fyllity o charakterystycznej łupkowej oddzielności.
Nie przetrwał natomiast drugi kościół znajdujący się niegdyś we wsi – ewangelicki. Zlokalizowany w pobliżu kościoła św. Marcina, nie był użytkowany po II wojnie światowej i został rozebrany, zachowała się jedynie plebania i pozostałości cmentarza. Wartość zabytkową mają liczne budynki mieszkalne i mieszkalno-gospodarcze, reprezentujące typową dla wsi sudeckiej konstrukcję murowano-szachulcową. Wiele z nich pochodzi z XIX w., niektóre mają nawet starsze założenia. Od południa nad wsią góruje bazaltowy stożek Czartowskiej Skały, odległy o mniej niż 1 km.
Opis: Piotr Migoń
