Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Świerzawie należy do najcenniejszych zabytków architektury sakralnej w regionie, a także jest jednym z najstarszych zabytków architektury romańskiej w Polsce. Obecnie pełni funkcję muzeum świeckiego. Można go zwiedzać z udziałem audioprzewodników i gogli wirtualnej rzeczywistości lub z przewodnikiem podczas Nocnego Zwiedzania Świerzawy, które jest organizowane w miesiącach letnich. Odbywają się tu również koncerty i przedstawienia oraz wystawy lokalnych artystów i kolekcjonerów.
Kościół jest jednym z obiektów na Kaczawskim Szlaku Średniowiecznych Polichromii.
Za odwiedzenie kościoła otrzymacie naklejkę do Paszportu Odkrywcy Krainy Wygasłych Wulkanów.
Wirtualna rzeczywistość w Kościele:
Najnowszą atrakcją obiektu (dostępną od 2023 roku) jest technologia wirtualnej rzeczywistości. Dla zwiedzających (w cenie biletu) dostępne są specjalne google, po założeniu których można zobaczyć wnętrze kościoła wraz z elementami, które są trudne lub niemożliwe do zobaczenia na żywo. W aplikacji odtworzono część polichromii, które są już zatarte i słabo widoczne. Umieszczono w niej też gotycki ołtarz z 1498 roku, który został przeniesiony do kościoła św. Marcina w Poznaniu.
Wirtualnemu zwiedzaniu towarzyszy lektor, który opowiada o historii kościoła, malowideł i ołtarza.
Opis zabytku:
Kościół został zbudowany z kamienia w połowie XIII w. i reprezentuje w założeniach styl romański. Do końca XIV w. pełnił funkcję kościoła parafialnego, później, po wzniesieniu nowego kościoła w centrum miasta, kościoła filialnego, a wreszcie cmentarnego. Po pożarze w 1482 r. został odbudowany i rozbudowany na początku XVI w. W latach 1552–1654 był kościołem ewangelickim, po 1713 r. ponownie cmentarnym.
Po II wojnie światowej nie był użytkowany w celach sakralnych, a gotyckie wyposażenie zostało przeniesione do innych kościołów i muzeów. We wnętrzu kościoła unikatowy charakter mają odsłonięte w latach 70. XX w. średniowieczne polichromie w ścianach nawy, w prezbiterium i absydzie. Pokazują one między innymi tzw. Drzewo Życia. W kompozycji dominuje postać Chrystusa, a osobliwością są fantazyjne postaci zwierząt, między innymi bocianów, żyraf i ryb. Na ścianie prezbiterium znajduje się malowidło ukazujące scenę Ukrzyżowania, dalsze motywy to sceny z życia św. Katarzyny Aleksandryjskiej oraz postać św. Krzysztofa.
W kaplicy i na ścianach kościoła umieszczono 12 kamiennych renesansowych epitafiów rodzin von Hoberg, von Zedlitz i von Nimptsch. Na zewnątrz można zobaczyć kilka wykonanych z piaskowca portali w różnych stylach architektonicznych: romańskim, gotyckim i renesansowym.
Opis: Piotr Migoń