Powyżej głęboko wciętej doliny Jawornika koło Myśliborza (Wąwozu Myśliborskiego), na krawędziach wierzchowiny, można zobaczyć pozostałości kilku średniowiecznych założeń obronnych. Wykorzystywały one walory ukształtowania terenu i były lokowane na skalistych ostrogach opadających stromymi stokami do dna doliny. Ich budowa jest wiązana z Trzebowianami, którzy stanowili jedno z plemion Słowian Zachodnich i zamieszkiwali region kaczawski od VIII do XII w., kiedy praktycznie stracili swoją odrębność.
Po południowej stronie doliny Jawornika znajdują się trzy grodziska. Na szczycie Skałki nad Myśliborzem zachowały się niewielkie pozostałości wałów i fragmenty suchej fosy. Dalej na zachód, na skalnym cyplu nad ujściem Kobylicy do Jawornika jest zlokalizowane grodzisko Kobylica. Gród właściwy zajmował skrajną część cypla i był oddzielony od części zewnętrznej (podgrodzia) wałem ziemnym o zachowanej wysokości 1 m. Naprzeciwko grodziska na Kobylicy znajdują się pozostałości ziemnych konstrukcji na Golicy. Zachowane fragmenty wałów mają do 6 m wysokości i 16 m szerokości u podstawy, co czyni je najbardziej okazałymi wśród wszystkich grodzisk nad Jawornikiem. Po północnej stronie doliny Jawornika znajduje się obiekt znany pod nazwą Szwedzkiego Szańca. Zachowały się dwa odcinki kamiennych wałów, otaczających plac o wymiarach 85 × 70 m. W niedalekim sąsiedztwie znajdują się pozostałości pola kurhanowego – cmentarzyska z okresu kultury łużyckiej.
Opis: Piotr Migoń
