Organy Myśliborskie na wzgórzu Rataj
Niewyróżniający się z daleka bazaltowy Rataj (350 m) we wschodniej części Pogórza Kaczawskiego na terenie Parku Krajobrazowego “Chełmy” kryje w sobie jedno z najbardziej efektownych odsłonięć geologicznych w regionie. Wschodnie stoki wzniesienia są rozcięte przez wyrobisko eksploatacyjne dawnego kamieniołomu. Jest w nim odsłonięty wachlarzowo ukierunkowany system spękań – cios kolumnowy (słupowy) powstający podczas zastygania lawy w kominie wulkanicznym i zmniejszania jej objętości. Wachlarz rozchyla się ku dołowi.
W części centralnej kamieniołomu, w urwisku podcinającym wierzchołek, widoczne są kolumny stojące pionowo, tworzące ścianę o wysokości około 20 m, przy grubości kolumn 20–30 cm. W partiach bocznych tego urwiska kolumny są pochylone w stronę części centralnej. W południowej ścianie kamieniołomu słupy są widoczne w przekroju poprzecznym, czyli w pozycji leżącej. Pękanie na słupy zachodzi w płaszczyźnie prostopadłej do powierzchni ostygania, którą w tym przypadku była ściana komina wulkanicznego. Zachowany pełen układ odwróconego wachlarza wskazuje na niewielkie rozmiary tego komina i jednofazową aktywność wulkaniczną.
W partii szczytowej Rataja znajdowało się duże założenie obronne z czasów środkowego średniowiecza, którego pozostałością są dwa pasy wałów obronnych i rozdzielających je fos. W późnym średniowieczu (XIII–XV w.) na szczycie stał niewielki zamek-strażnica, po którym praktycznie nie przetrwały żadne ślady, poza niewielkim fragmentem muru wzniesionego z lokalnego kamienia bazaltowego.
Opis: Piotr Migoń
Trasa wycieczki
Wycieczka z pobliskiego Myśliborza. Parking obok Wąwozu Myśliborskiego, w sezonie płatny. Trasa na Organy Myśliborskie – na wschód od parkingu (w kierunku przeciwnym niż Wąwóz. Podejście czerwonym szlakiem, łatwe.
(na mapie oznaczono trasę w jedną stronę, powrót tą samą drogą)
