Położenie i historia geologiczna
Jeziorna (285 m), położona w północnej części Pogórza Kaczawskiego koło Nowego Kościoła na lewym brzegu doliny Kaczawy, wyróżnia się wśród bazaltowych wzniesień w regionie obecnością zalanego wodą dawnego kamieniołomu w centralnej części. Podobnie jak wiele innych wzgórz, jest przykładem zniszczonego przez erozję stożka wulkanicznego, zbudowanego głównie z lawy zastygłej w dawnym kominie wulkanicznym.
Odsłonięcia bazaltowe
W brzeżnych partiach dawnego kamieniołomu są odsłonięte utwory piroklastyczne – brekcje i tufy wulkaniczne. Kamieniołom ma wymiary w przybliżeniu 100 × 100 m i wysokość ścian do 30 m. Odsłonięcia bazaltu na jego ścianach ukazują oddzielność kolumnową, powstającą podczas stygnięcia lawy i związanego z tym zmniejszania jej objętości. W ścianach wznoszących się nad taflą wody słupy są widoczne w przekroju, co pozwala sądzić, że osiowa część dawnego komina wulkanicznego, z układem słupów zbliżonym do pionowego, znajdowała się w centralnej części wyrobiska. Zapewne za sprawą obecności zbiornika wodnego w najniższej części dawnego kamieniołomu, która ma dość regularny, kolisty zarys, obiekt ten bywa określany w niektórych wydawnictwach popularnych i turystycznych jako kaldera (forma powstała przez zapadnięcie się stożka wulkanicznego do opróżnionej z magmy komory magmowej), co jest całkowicie błędne. Dojście do wyrobiska jest nieoznakowane (opisujemy je tutaj), zejście na brzeg jeziorka umożliwiają zachowane schodki.
Opis: Piotr Migoń
